Karl Marx IMPORTANT Topic

Karl Marx - Complete Notes

Karl Marx рдХे рд╕рдоाрдЬрд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдп рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг

рдкрд░िрдЪрдп

Karl Marx рдХा рдЬрди्рдо 5 рдордИ 1818 рдХो рдЬрд░्рдордиी рдХे рдЯ्рд░ीрдпрд░ (Trier) рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рд╡े рдПрдХ рджाрд░्рд╢рдиिрдХ, рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ी, рдЗрддिрд╣ाрд╕рдХाрд░ рдФрд░ рд╕рдоाрдЬрд╢ाрд╕्рдд्рд░ी рдеे। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕ंрд░рдЪрдиाрдд्рдордХ-рд╕ंрдШрд░्рд╖ рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рдХो рдЬрди्рдо рджिрдпा, рдЬो рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЕрд╕рдоाрдирддा рдФрд░ рд╢ोрд╖рдг рдкрд░ рдХेंрдж्рд░िрдд рд╣ै।

рдк्рд░рдоुрдЦ рдХृрддिрдпाँ

  • Communist Manifesto (1848)
  • Das Kapital (1867)

рдоुрдЦ्рдп рдЕрд╡рдзाрд░рдгाрдПँ

  • рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рднौрддिрдХрд╡ाрдж: Marx рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕рдоाрдЬ рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдЖрд░्рдеिрдХ рдЖрдзाрд░ (рдЖрд░्рдеिрдХ рдвांрдЪा) рдкрд░ рдиिрд░्рднрд░ рдХрд░рддा рд╣ै। рдЙрдд्рдкाрджрди рдХे рд╕ाрдзрдиों рдФрд░ рдЙрдд्рдкाрджрди рд╕ंрдмंрдзों рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рд▓ाрддे рд╣ैं।
  • рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдШрд░्рд╖: рд╕рдоाрдЬ рд╣рдоेрд╢ा рджो рд╡िрд░ोрдзी рд╡рд░्рдЧों - рдкूंрдЬीрдкрддि (Bourgeoisie) рдФрд░ рдордЬрджूрд░ рд╡рд░्рдЧ (Proletariat) рдоें рд╡िрднाрдЬिрдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрди рд╡рд░्рдЧों рдХे рдмीрдЪ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдХी рдХुंрдЬी рд╣ै।
  • рд╡िрдкрдд्рддि рдХी рдЪेрддрдиा (False Consciousness): рдордЬрджूрд░ рд╡рд░्рдЧ рдХो рдпрд╣ рдЬ्рдЮाрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддा рдХि рд╡े рд╢ोрд╖рдг рдХा рд╢िрдХाрд░ рд╣ैं, рдЬिрд╕рд╕े рд╡े рд╡िрдж्рд░ोрд╣ рдирд╣ीं рдХрд░рддे।
  • рд╡рд░्рдЧ рдЪेрддрдиा (Class Consciousness): рдЬрдм рдордЬрджूрд░ рд╡рд░्рдЧ рдХो рдЕрдкрдиे рд╢ोрд╖рдг рдХा рдЕрд╣рд╕ाрд╕ рд╣ोрддा рд╣ै, рддो рд╡े рд╕ंрдЧрдаिрдд рд╣ोрдХрд░ рдХ्рд░ांрддि рдХрд░рддे рд╣ैं।
  • рд╕рд░्рд╡рд╣ाрд░ा рдХ्рд░ांрддि: Marx рдиे рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХिрдпा рдХि рдордЬрджूрд░ рд╡рд░्рдЧ рдЕंрддрддः рдкूंрдЬीрд╡ाрджी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рдХ्рд░ांрддि рдХрд░ेрдЧा рдФрд░ рдПрдХ рд╡рд░्рдЧрд╡िрд╣ीрди рд╕рдоाрдЬ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рд╣ोрдЧी।
Marx рдХा рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рдЪрдХ्рд░:
рдЖрджिрдо рд╕ाрдоुрджाрдпिрдХ рд╕рдоाрдЬ → рджाрд╕ рдк्рд░рдеा → рд╕ाрдоंрддी рд╕рдоाрдЬ → рдкूंрдЬीрд╡ाрджी рд╕рдоाрдЬ → рд╕рдоाрдЬрд╡ाрджी рд╕рдоाрдЬ → рд╕ाрдо्рдпрд╡ाрджी рд╕рдоाрдЬ

рд╢्рд░рдо рдФрд░ рд╡िрдпोрдЬрди (Alienation)

Marx рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдкूंрдЬीрд╡ाрджी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рдордЬрджूрд░ рдЕрдкрдиे рд╢्рд░рдо рд╕ेчЦПрд╡िрдпोрдЬिрдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рд╡рд╣:

  • рдЕрдкрдиे рдЙрдд्рдкाрдж рд╕ेчЦПрд╡िрдпोрдЬिрдд рд╣ोрддा рд╣ै
  • рдЙрдд्рдкाрджрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рд╕ेчЦПрд╡िрдпोрдЬिрдд рд╣ोрддा рд╣ै
  • рд╕्рд╡рдпं рд╕ेчЦПрд╡िрдпोрдЬिрдд рд╣ोрддा рд╣ै
  • рдЕрди्рдп рдордиुрд╖्рдпों рд╕ेчЦПрд╡िрдпोрдЬिрдд рд╣ोрддा рд╣ै

рдзрд░्рдо рдФрд░ рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ा

Marx рдиे рдзрд░्рдо рдХो "рдЬрдирддा рдХी рдЕрдлीрдо" рдХрд╣ा। рдЙрдирдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдзрд░्рдо рд╢ोрд╖िрдд рд╡рд░्рдЧ рдХो рд╕ांрдд्рд╡рдиा рджेрддा рд╣ै рдФрд░ рд╢ोрд╖рдг рдХो рд╡ैрдз рдард╣рд░ाрддा рд╣ै। рдзрд░्рдо рдПрдХ рд╡ैрдЪाрд░िрдХ рдЙрдкрдХрд░рдг рд╣ै рдЬो рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХो рдмрдиाрдП рд░рдЦрдиे рдоें рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╣ै।

рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдФрд░ рдЕрдзिрд╢ेрд╖ рдоूрд▓्рдп (Surplus Value)

Marx рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдкूंрдЬीрдкрддि рдордЬрджूрд░ рдХे рд╢्рд░рдо рдХा рдкूрд░ा рдоूрд▓्рдп рдирд╣ीं рджेрддा। рдордЬрджूрд░ рдЬिрддрдиा рдЙрдд्рдкाрджрди рдХрд░рддा рд╣ै рдФрд░ рдЬिрддрдиा рд╡ेрддрди рдкाрддा рд╣ै, рдЙрдирдХे рдмीрдЪ рдХा рдЕंрддрд░ рдЕрдзिрд╢ेрд╖ рдоूрд▓्рдп рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै। рдпрд╣ी рдкूंрдЬीрд╡ाрдж рдоें рд╢ोрд╖рдг рдХा рдЖрдзाрд░ рд╣ै।

рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖

Karl Marx рдХा рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рд╕ंрд░рдЪрдиाрдд्рдордХ-рд╕ंрдШрд░्рд╖ рд╕िрдж्рдзांрдд рдХा рдк्рд░рдоुрдЦ рдЖрдзाрд░ рд╣ै। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЕрд╕рдоाрдирддा, рд╡рд░्рдЧ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдФрд░ рд╢ोрд╖рдг рдХो рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рд╕े рд╕рдордЭाрдпा। NET рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдЙрдирдХे рд╡िрдЪाрд░ों рдХी рд╕рдордЭ рдЕрдд्рдпंрдд рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै, рд╡िрд╢ेрд╖рдХрд░ рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рднौрддिрдХрд╡ाрдж, рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдШрд░्рд╖, рд╡िрдпोрдЬрди, рдЕрдзिрд╢ेрд╖ рдоूрд▓्рдп, рд╡рд░्рдЧ рдЪेрддрдиा рдЬैрд╕े рд╡िрд╖рдпों рдкрд░।

"whatsapp-link"> рд╣рдоाрд░े WhatsApp рдЧ्рд░ुрдк рд╕े рдЬुрдб़ें

Comments

Popular posts from this blog

Sociology thinker MCQSs in Hindi

рдПрдоिрд▓ рджुрд░्рдЦीрдо - MCQ Quiz

Emile Durkheim: Short Notes